Dat de vele fans van het legendarische Penguin Café Orchestra hun muzikale helden nog lang niet vergeten zijn, mocht blijken uit de talrijke nieuwsgierige fans die in het knusse kader van De Roma met gespitste oren kwamen luisteren naar de wedergeboorte van hun helden in Penguin Café. Frontman Arthur Jeffes van Penguin Café blijkt de perfecte bezieler van de waardevolle muzikale erfenis die zijn helaas veel te jong overleden vader, Simon Jeffes, multi-instrumentalist en frontman van Penguin Café Orchestra, hem doorgaf. Arthur nam ons met zijn zeskoppige band mee op reis naar het desolate Antarctica om daarna ook de nummers van zijn vader te eren, dit alles gekruid met heerlijke anekdotes.

Wat ooit begon als een tribuutband met oude leden van het Penguin Café Orchestra, waar de zoon van Simon Jeffes warm werd voor gemaakt, is vandaag uitgegroeid tot een neo-klassiek, ambient popcollectief onder de verkorte naam Penguin Café. De opvolging is dus verzekerd, maar de insteek is vandaag toch wat veranderd. Waar Simon Jeffes zich ergerde aan de strikte aflijning binnen de klassieke muziek en de rock en er met een open muzikale geest, allerlei elementen waaronder folk en etnische muziek in verstrengelde en de muzikale regeltjes overboord gooide, houdt zoonlief blijkbaar strakker de teugels in handen, met talentrijke muzikanten, die zich echter achter partituurhouders schuilhouden. De experimentele insteek van het Penguin Café Orchestra, die grootheden als Philip Glass of Steve Reich beïnvloedden, is bij Penguin Café vandaag wat naar de achtergrond verschoven, maar de muzikale uitvoering is er niet minder om.

Ondertussen is de heropende Penguin Café met “Handfuls of Night”, al aan hun vierde album toe. Dit kwam eigenlijk tot stand toen Greenpeace aan Arthur Jeffes vroeg om vier songs te schrijven om de door de mens bedreigde natuur op Antarctica in de kijker te zetten. Jeffes raakte hierbij zo in de ban van het filmmateriaal, de verschillende pinguïnsoorten en hun specifieke karaktereigenschappen, dat hij ze in songs in hun eigen wereld probeerde weer te geven.

Het eerste deel van de set wordt geheel gewijd aan het schitterende nieuwe conceptalbum, dat integraal en in numerieke volgorde wordt gespeeld. Je kan een speld horen vallen in de Roma wanneer Arthur Jeffes subtiel op piano opent met het ontroerende “Winter Sun”, waar gaandeweg stilletjes de violen binnensluipen. De nummers van “Handfuls Of Night” zijn allemaal doordrongen van melancholie, klinken zeer weids filmisch en laten je dromen van een onherbergzaam landschap met uitgestrekte ijsvlakten en bergen waar pinguïns zien te overleven. Arthur Jeffes beschrijft niet enkel met instrumentaal maar ook letterlijk verhalend zijn songs. Zo komen we te weten dat het met zwevende strijkers opgevulde “Chinstrap” over de meest sociale pinguïn gaat, het op melodica openende en op twinkelende piano en dartel double bass plukkende “Adelie” over de gelijknamige kleinste, nieuwsgierige soort en het van donkere cello doordrongen, “Gentoo Origin” over het grootste, atletische beestje, dat tot ergernis van de vissers drie tot vierhonderd keer dagelijks de diepte in duikt op zoek naar een lekker zwemmend hapje. Uitschieter in al deze pinguïn verhalen is de meesterlijke bewerking van Arthur’s vaders klassieker “Pythagoras on the Line Again”, die zijn inspiratie vond in de verschillende klanken die ijzersmeden op hun aambeeld produceerden en de basistoon vormden voor de op synthesizer gesampelde bezettoon van een telefoon, waarrond het nummer opgebouwd is.

Dit illustreert perfect de inventieve en experimentele geest die in Simon Jeffes schuilde en aan wiens werk een groot deel van het tweede luik van het concert gewijd is. Als je deze best of bewerking van het originele Penguin Cafe Orchestra hoort, dringt het besef pas goed door wat een revolutionaire muziek deze band half de jaren zeventig al heeft gecomponeerd en de avontuurlijke muzikale uitdagingen die ze aangingen. De repetitieve pianotonen in “Perpetuum Mobile” ontketenen golven van wervelende strijkers en dravende percussieve terwijl “Now Nothing”, ingeluid door de bliksemsnelle pianovingers van Arthur Jeffes in “Kora, Kora”, de gejaagde en dartele opener. “Mijn vader was ook sterk in songtititels” grapt Arthur wanneer hij het schitterende en amoureuze “The Sound Of Someone You Love Who’s Going Away And It Doesn’t Matter” aankondigt, waar een tedere piano, de warm tokkelende gitaar van het origineel niet helemaal kan vervangen .

We krijgen ook enkele nummers uit Penguin Café’s vorige albums te horen, zoals het schitterende “Protection” uit “The Imperfect Sea”, dat spannend en drammerig op percussie voortholt, achterna gezeten door digitale synthesizer tonen en een horde strijkers. “Ricercar” voegt hier nog de Zuiderse warmte aan toe met zijn congapercussie en heupwiegend ritme. Het hoogtepunt van de avond blijkt de machtige klassieker “Music For A Found Harmonium”, waar Arthur achter het pomporgel kruipt en opzwepende en vrolijke folktonen een gezeten Roma publiek moeilijk in zijn stoel kan houden.

Penguin Café laat de gordijnen dichtvallen op de donkere cellotonen van “Rescue”, dat met opwellende strijkers en geprononceerde pianotonen perfect de paniek beschrijft van iemand die opgezogen wordt in het drijfzand van een zandbank. Goede muziek heeft geen woorden nodig om je beelden voor ogen te toveren. Dat de geest van Simon Jeffes hier vanavond nog door de zaal zweefde, mag enkel een pluim wezen op de hoed van zoon Arthur, die zijn vader doet herleven in zijn eigen composities en bewerkingen van zijn klassiekers. Simon mag trots zijn dat zijn illustere Penguin Café nog steeds een Orchestra heeft om U tegen te zeggen, een perpetuum mobile waar prachtige muziek inzit.

Yvo Zels

Foto's © Yvo Zels